امروزه از انواع متریالهایی همانند پلاستیک، فلز، کریستال، سرامیک و چینی برای ساخت ظروف استفاده میشود. اما به گفته کارشناسان متخصص، بهتر است که استفاده از ظروف فلزی و پلاستیکی را کاهش داده و به استفاده از ظروف سفالی روی بیاوریم. از مزایای ظروف سفالی، علاوه بر زیبایی و چشمنوازی، میتوان به مفید بودن آنان برای سلامت افراد اشاره کرد. استفاده از ظروف سفالی از دیر باز به عنوان قدیمیترین ظروف، در پخت و پز و سایر مصارف دیگر رایج و پر کاربرد بوده است.
ظروف سفالی به دو دسته ظروف سفالی لعابدار و بدون لعاب تقسیم میشوند. ظروف سفالی بدون لعاب از نظر پزشکان طب سنتی، برای پخت و پز غذا مناسب نیستند و نباید بیشتر از دو یا سه بار از آنها استفاده کرد. علت آن این است که با اینکه این ظروف، آب را در خود خنک نگه میدارند، اما غذا در منافذ آنها باقی مانده و پاک نمیشود. اما استفاده از نوع لعابدار آنها به شرطی که لعابشان سالم باشد هیچ مانعی ندارد.
اهمیت سالم بودن لعاب نیز در آن است که اگر لعاب دارای ریختگی باشد، سرب و مس تشکیلدهنده آن در غذا نفوذ پیدا کرده و وارد بدن میشوند.
طرز استفاده از ظروف سفالی برای پخت و پز و سرو غذا
زیبایی تنها ویژگیای نیست که باعث رواج استفاده از ظروف سفالی میشود. به گفته برخی کارشناسان، بهتر است ظروف سفالی را جایگزین ظروف پلاستیکی و فلزی کنیم. برای پخت و پز با ظروف سفالی بهتر است به سراغ شعلهای نرم و کم ( یا استفاده از شعله پخش کن) بروید.
چرا نمیتوان در ظروف سفالی بدون لعاب به پخت و پز غذا پرداخت؟
زیرا بعد از هر بار طبخ غذا، احتمال میرود که مقداری از غذا در جداره سفالی ظروف باقی بماند و یا بشکنند.
نکات تکمیلی طرز استفاده از ظروف سفالی:
۱- برای درست کردن غذا در ظروف سفالی، باید مواظب باشید که آن را روی حرارت تند و زیاد قرار ندهید. چرا که این عمل سبب تکه تکه شدن ظرف سفالی شما میشود. توصیه میکنیم که آن را روی حرارت مستقیم شعله قرار ندهید و به جای آن، از شعلهپخشکن استفاده کنید.
۲- پس از استفاده از ظروف سفالی، به سرعت آن را بشویید. چرا که این ظروف خیلی زود لک مواد غذایی را به خود میگیرند.
۳- این ظروف به هیچ وجه نباید خراش یا ترکی بردارند، چرا که باعث ورود خاک رس به مواد غذایی میشوند و این امر در مقادیر زیاد، به سلامتی انسان آسیب جدی وارد میکند. سعی کنید حتیالمقدور از شستن این ظروف با سیم ظرفشویی خودداری کنید.
۴- مواظب باشید که مواد غذاییای همانند ترشیجات را به مدت طولانی در این ظروف قرار نگه ندارید. این ظروف ممکن است باعث فاسد شدن این مواد شوند.
۵- استفاده از هر نوع شویندهای به جز سفیدکنندهها برای شستشوی سفالها مجاز است. مواد سفیدکننده باعث خورده شدن ذرات سفال میشوند و ممکن است بعد از مدتی، این ظرفها را متلاشی کنند.
۶- پس از پیرکس، ظروف سفالی بهترین ظروف برای استفاده در مایکروفر یا فر هستند. البته دقت داشته باشید که ظروف سفالیای که در مایکروفر استفاده میکنید، رنگ کورهای داشته باشند. زیرا رنگهای کورهای در مایکروفر ایجاد جرقه کرده، در فر میسوزند و تغییر رنگ میدهند.
۷- از سرو غذاهای داغ در ظروف سفالی لعابدار بپرهیزید. زیرا در موادی که لعاب را تشکیل میدهند، مقداری سرب وجود دارد و این سرب در محصولات دستساز بیشتر است.
استفاده از ظروف سفالی و نقش تزئینی آنها در ایجاد سبک معاصر نیز یکی دیگر از کاربردهای این ظروف است.
نشان دادن مجموعهای از سفالها در یک فضای خالی، به صورت غیر سنتی، سبکی معاصر را ایجاد میکند. مثلاً اگر محیطی دارای کاغذ دیواری طرحدار با پسزمینه آبی پررنگ باشد، استفاده از نماهای سفید و آبی، به فضا جلوه بیشتری خواهد بخشید.
نقش تزئینی سفالها در ایجاد سبک روستایی:
اگر شما از آن دسته افرادی هستید که سبک روستایی را ترجیح میدهند، پیشنهاد ما به شما سفالهایی هستند که با دست نقاشی شدهاند. برای اینکه سفالهایی با رنگهای زنده، بیشتر به چشم بیایند؛ همه آنها را یک جا و در کنار هم قرار دهید. همچنین بهتر است پسزمینه دکورتان یک رنگ تیره باشد تا حالت نوستالژیتری به این سبک بدهد.